De Donut economie
Wie is Kate Raworth?
Kate Raworth is een econoom die de rol van de economie ter discussie heeft gesteld. Zij heeft een heel nieuw beeld van de economie geschetst, nl die van een donut! Met dit model, een cirkel met een binnencirkel dus, laat ze zien dat er een andere economie mogelijk is, waarbij welvaart en welzijn van mens, dier en aarde hand in hand gaan.
In The Guardian werd Kate Raworth ‘de John Maynard Keynes van de 21e eeuw’ genoemd (de grondlegger van de keynesiaanse economie).
Eer is een Tegenlicht uitzending over haar boek gemaakt, die de moeite waard is om terug te kijken.
Kritiek op de huidige economie
Kates voornaamste kritiek is gericht op het Bruto binnenlands product (Bbp). Het Bbp wordt gebruikt als graadmeter voor de economische welvaart van een land: hoe hoger hoe beter. Het is opgebouwd uit de som van import en export: als de export meer is dan de import, groeit de economie. Er wordt echter niet aangegeven wat het kost om tot die groei te komen: hoeveel arbeidskracht, hoeveel grondstoffen etc. In dit platte, lineaire model is geen plek voor de sociaal-maatschappelijke en ecologisch bronnen die nodig zijn om tot meer export dan import te komen.
Volgens Raworth voldoet deze eenzijdige focus op lineaire economische groei niet meer, die vraagt namelijk teveel van onze aarde. Onze economie kan niet oneindig blijven groeien, want dan overbelasten we onze planeet. Tijd dus voor een ander model, een model waarbij wel rekening gehouden wordt met de draagkracht van de planeet. Het Bbp moet wat haar betreft (en met haar intussen heel veel meer mensen, economen, regeringsleiders etc.) vervangen worden door: De donut.
De Donut economie in een model
De buitenste ring van de donut geeft de ecologische grenzen van onze planeet weer: het ecologische plafond, waar we niet doorheen mogen gaan. Negen indicatoren geven aan of we binnen die grenzen blijven.
In de binnenste ring staan elf basisvoorzieningen, waar ieder mens recht op heeft. Dit is het sociale fundament waar we aan moeten voldoen.
De uitdaging is om binnen het ‘veilige en rechtvaardige’ deel van de donut te blijven. Dus: er zijn voldoende primaire levensbehoeften voor iedereen op de wereld, zonder dat dit ten koste gaat VAN onze aarde.
Naar een distributieve economie…
De oude economische modellen beweerden dat economische groei goed is voor iedereen. Als bedrijven meer zouden verdienen, dan zouden ook de werknemers daar beter van worden. Niets blijkt minder waar, de ongelijkheid tussen arm en rijk neemt alleen maar toe.
Grote beursgenoteerde bedrijven zijn slechts winstgevend voor de aandeelhouders, die steeds rijker worden. (Ook Piketty , een Franse econoom beschrijft dit in zijn beroemde publicatie van 2013: "Kapitaal in de 21ste eeuw").
Om weer in balans, dus binnen de grenzen van de donut te komen, moeten we volgens Raworth de volgende maatregelen nemen:
- een maximaal inkomen;
- een wereldwijd belastingsysteem;
- het delen van kennis;
- een kortere werkweek.
…en een regeneratieve economie
Dit is misschien wel de belangrijkste maatregel die we moeten nemen: komen tot een regeneratieve economie. Bij elk product dat we produceren, moeten we nadenken over afbreekbaarheid, reparatie- en en recycle mogelijkheden.
Dus:
Organisaties, bedrijven, praktijken: stel je doelen bij!
Doelen gaan niet meer over groei en winst. Kijk naar de lange termijn en andere waarden naast je financiële: hoe zorg ik goed voor mijn medewerkers, mijn omgeving, mijn cliënten, de maatschappij? Hoe zorg ik voor de juiste richting, die ook over 20 jaar nog een begaanbare weg is?
Wil je onderzoeken hoe jouw organisatie volgens het donut model kan gaan werken? Kom langs, dan hebben we het er eens over! Wie weet ontdekken we een gezamenlijk nieuw pad....